KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMA 1.Kütlenin Korunumu Kanunu: 2.Katlı Oranlar Kanunu : Aynı tür elementlerden oluşan iki farklı bileşikte elementlerden birinin sabit miktarına karşılık diğerinin değişen miktarına katlı oran denir. Örnek: H2O2 ile H2Obileşiklerinde H atomları sabitken O atomları arasındaki oran 2/1 yada ½ dir. Örnek : SO2 ile SO3 de S atomları sabitken O atomları arasındaki oran 2/3 yada 3/2 dir. Örnek: Fe2O3 ile Fe3O4 de Fe atomları sabitleştirilirse 3/ Fe2O3 2/ Fe3O4 O atomları arasındaki oran 9/8 yada 8/9 dur. Not: Elementlerden biri sabitken diğeri mutlaka değişmelidir. Örneğin NO2 ile N2O4 arasında katlı oran yoktur. Çünkü N atomları eşitlenince O atomları da eşitlenmektedir. 3.Sabit Oranlar Kanunu : Elementlerden bileşik oluşurken elementlerin kütleleri arasında her zaman basit bir oran vardır. Bu orana sabit oran denir. ( karışımlarda böyle bir oran yoktur.) Örnek: H2O bileşiğinde H/O kütlece oranı 2/16= 1/8 dir. ( H=1 O=16) Örnek: CO2 bileşiğinde C/O= 12/32 = 6/16 = 3/8 (C=12) Örnek: MgO bileşiğinde Mg/O = 24/ 16 = 12/8 = 6/4 = 3/2 ( Mg=24) Kimyasal hesaplama yapabilmek için; 1- Tepkime denklemi doğru olarak yazılarak eşitlenmelidir. Bir tepkime bize şu bilgileri verir. N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) 1 mol 3 mol 2 mol ( Mol sayısı korunmadı) 22,4 litre 3x22,4 litre 2x22,4 litre (N.Ş.A) (Korunmadı) 28 gram 6 gram 34 gram (Kütle korundu) 2 mol atom 6 mol atom 8 mol atom (Atom s. Korundu) 2 litre 3 litre 2 litre ( Sadece gazlar için) 6,02x1023 3x 6,02x1023 2x 6,02x1023 Başlangıçta bir maddenin miktarı verilirse o miktar önce mole çevrilir. Tepkime denkleminden faydalanılarak istenilen maddelerin mol sayıları hesaplanır.Hesaplanan mol sayıları istenilen birimlere çevrilir. Örnek : 3,2 gram CH4 gazı yeteri kadar O2 gazı ile yakılırsa, Kaç mol O2 harcanır ? B) N.Ş.A da kaç litre hava harcanır. ? C) Kaç gram CO2 gazı oluşur ve N.Ş.A da kaç litredir ? D) Kaç tane H2O molekülü oluşur ? ( C=12 H=1 O=16 N=6x1023) n= m/Ma ise n=3,2/16= 0,2 mol CH4 CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O 0,2 0,4 0,2 0,4 A) 0,4 mol O2 harcanır. B) 0,4x5x22,4=44,8 litre hava harcanır. (Havanın 1/5 i O2 dir.) 0,2x44=8,8 gram CO2 oluşur. D) 0,4x6x1023 = 2,4x1023 tane H2O oluşur. Tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı her zaman ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Kimyasal tepkimelerde kütle enerjiye dönüşmez. Çekirdek reaksiyonlarında ise kütle E=mc2 ye göre enerjiye dönüşebilir.