Vitaminler, sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan organik bileşiklerdir. Vitamin Latince yaşam anlamına gelen “vita” sözcüğünden kaynaklanır. Vitaminler yağda ve suda eriyenler olarak iki gruba ayrılır . YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER : A, D, E ve K vitaminleridir . SUDA ERİYEN VİTAMİNLER : B grubu vitaminler ile C vitaminidir . YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER A vitamini Balık yağı, tereyağı, yumurta sarısı, karaciğerde bol bulunur.Fazlası karaciğerde depolanır. vücuda dogrudan A vitamini olarak alınmaz. Enfeksiyonlara karşı direnci arttırır . Normal büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi, görme için gereklidir. Cildin tırnakların ve saçların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve dişetleri için büyük önem taşır . Gözle ilgili çeşitli rahatsızlıklar (gece körlüğü, iltihaplanma gibi ) Örnek ;Kayısı,kuşkonmaz,maydanoz,ısp anak, havuç,kereviz, marul, portakal, erik, domates ----> Provitamin A olarak vücuda alındıktan sonra ince bağırsak ve karaciğerde A vitaminine dönüşür. D vitamini Karaciğer, yumurta, süt, peynir, balık yağı ve tereyağında bulunur.D vitamini de A vitamini gibi dogrudan alınmaz. İnce bağırsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur. Kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlar . Vücutta kalsiyum ve fosfor dengesini sağlar. Dişlerde çürüme,kanama,diş etlerinin çekilmesini ve çocuklarda raşitizm hastalıgını önler. Eksikliğinde büyüklerde osteomalazi hastalıgının meydana gelmesine neden olur Örnek;Balık yağı, balık, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, sebzeler, güneş ----> Bitkisel ve hayvansal besinlerle vücuda alınan D vitaminin öncü maddesi güneş ışığının etkisiyle vücutta D vitaminine dönüşür. E vitamini Yeşil-sebze,et,karaciğer,bitkisel yağlar ve tahıllarda bulunur. Kalp-damar hastalıkları ve kısırlık gibi rahatsızlıkları önler. Üreme organlarının normal olarak gelişmesini sağlar . Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar . Eksikliğinde kansızlıga neden olur. Örnek;Buğday, tohumlu besinler, soya fasülyesi yağı, arı sütü, ceviz, marul, tere, kereviz, maydanoz, ıspanak, lahana, mısır yağı, mısır, yulafta. K vitamini Kalın bagırsaktaki bakteriler tarafından sentezlenir. K vitamini takviyesi yanlızca kanamalı hastalarda verilir. *K vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlayan provitaminin karaciğerde yapılmasını sağladıgından eksikliğinde yaralanmalarda kan pıhtılaşması görülmez. Örnek;Ispanak,kabak, marul, yeşil domates, yeşil biber, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır, muz, şeftali, çilek. SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER B1 vitamini Kasların ve sinir sisteminin faliyeti için gereklidir. Yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması,beriberi hastalıgı,kalp yetmezliği görülür. Örnek;Buğday, kepek, bira mayası, taze sebze meyve, koyun eti, sığır eti, balık eti, yumurta, süt B2 vitamini Eksikliğinde dilde kızarma, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, gözlerde kaşıntı, yanma hissi, katarakt oluşumu, saçların dökülmesi, çocuklarda büyüme yavaşlaması, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur . Görmede etkilidir. Eksikliğinde sinir sistemi bozuklugu, ciltte beyazlaşma , ağız kenarlarında iltihaplanma ve çatlama görülür. Örnek;Karaciğer, böbrek, buğday unu, patates, et, süt, yumurta, peynir, kepek, yeşil sebzeler, havuç, fındık, yer fıstığı, mercimek B3 vitamini Yetersiz beslenme sonucu deriyi sinir sistemini tutan pellegra adlı hastalık ortaya çıkar Hücrelerin oksijeni kullanabilmeleri için gereklidir Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar. Örnek;Bira mayası, kepek, yer fıstığı, sakatat, kırmızı et, balık, buğday, baklagiller, un, yumurta, süt, limon, kabak, incir, portakal, hurma B5 vitamini Doğada bol olduğu için eksikliğine rastlanmaz. Ayrıca bir miktar bağırsaklarda da yapılmaktadır. Eksikliği kan şekerinde düşme, ellerde titreme, kalp çarpıntıya neden olur . Örnek;Karaciğer, kırmızı et, tavuk, yumurta, ekmek, sebzeler B6 vitamini Sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler. ücudun savunmasında antikor ve akyuvar oluşumunda rol oynar Eksikliğinde migren tipi baş ağrısı, kansızlık, ciltte kuruluk, görme problemleri, uyuşukluk, adele zayıflığı ve krampları oluşur . Örnek;Karaciğer, böbrek, kırmızı et, balık, yumurta, ekmek, sebzeler B12 vitamini Besinlerle veya sigara gibi alışkanlıklarla vücuda giren siyanürü etkisiz hale getirir Sinir sisteminin düzenli çalışması için gereklidir. Eksikliğinde dilde hassasiyet, şişme, kızarma, hayal görme, depresyon, adalelerde kasılmalar, sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur . Örnek;Karaciğer, yürek, böbrek, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir, yumurta C vitamini Folik asidin etkin hale gelmesinde , bağ dokunun oluşumunda , dışardan besinler yoluyla alınan demirin kana karışmasında etkilidir. Yaraların iyileşmesini, damarların sağlıklı olamalarını sağlar Eksikliğinde diş eti kanamaları ve çekilmeleri olur. Örnek;Siyah üzüm, narenciye, çilek, kavun, karpuz, yeşil biber, maydanoz, brokoli, havuç, soğan, bezelye